Soạn bài Chiến thắng Mtao Mxây trang 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25 ngắn nhất mà vẫn đủ ý được biên soạn bám sát sách Ngữ văn lớp 10 Cánh diều giúp học sinh soạn văn 10 dễ dàng hơn.

Soạn bài Chiến thắng Mtao Mxây (trang 19) - ngắn nhất Cánh diều

1. Chuẩn bị

Yêu cầu (trang 19 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1 – Cánh diều):

+ Nội dung bao quát của tác phẩm: Nhân lúc Đăm Săn cùng các nô lệ lên rẫy, Mtao Mxây đã đến phá buôn làng và bắt Hơ Nhị về làm vợ. Đăm Săn đến nhà Mtao Mxây khiêu chiến để cứu người vợ của mình. Lần đầu, chàng thách Mtao Mxây đọ dao nhưng hắn sợ không dám đồng ý. Khi Đăm Săn dọa đốt nhà, hắn mới chịu xuống và múa khiên. Mtao Mxây rung khiên múa, tiếng kêu lạch xạch; đến lượt Đăm Săn, mỗi lần xốc tới, chàng vượt một đồi tranh, chạy vun vút trong khi Mtao Mxây chỉ bước thấp bước cao chạy hết bãi đông sang bãi tây. Mtao Mxây bảo Hơ Nhị quăng cho một miếng trầu nhưng Đăm Săn đỡ được, ăn vào thì sức lực tăng lên gấp bội. Đăm Săn lại múa khiên, đâm Mtao Mxây nhưng không thủng được áo giáp của hắn. Nhờ Trời giúp đỡ, Đăm Săn ném một cái chày tròn vào tai của kẻ địch, nên giành được chiến thắng, cắt đầu của Mtao Mxây đem bêu ra đường. Chàng cứu được vợ, và tất cả tôi tớ của Mtao Mxây nguyện đi theo Đăm Săn. Dân làng mở tiệc mừng chiến thắng của Đăm Săn và đón chào những dân làng mới. Chủ đề của tác phẩm là sử thi anh hùng ca

+ Nhân vật chính ở đây có thể kể đến là Đăm Săn: một tù trưởng oai phong và uy danh lừng lẫy, anh hùng ở nơi đây. Tiếp đến là Mtao Mxây: kẻ thù của Đăm Săn, tù trưởng sắt nhưng là một tên hèn nhát

+ Biện pháp nghệ thuật nổi bật của văn bản là sử dụng thành công thủ pháp so sánh liên tiếp kết hợp với phóng đại. Lời người kể chuyện và lời nhân vật được thể hiện qua phương pháp đối thoại, bằng cách đó, nhân vật chính hiện hữu như một điểm nhấn rực rỡ, sang ngời.

+ Để có thể trở thành một người đứng đầu thì ngoài sự tài giỏi điều không thể thiếu đó chính là một trái tim vị tha và lòng yêu thương, thấu hiểu. Khi có đủ những điều kiện này thì người đó chắc chắn sẽ là một nhà lãnh đạo tuyệt vời và được tôn trọng.

2. Đọc hiểu

* Nội dung chính:

- Văn bản “Chiến thắng Mtao Mxây” đã đề cao phẩm chất trọng danh dự, gắn bó với hạnh phúc gia đình và thiết tha với cuộc sống bình yên, phồn vinh của thị tộc – đó là những tình cảm cao cả nhất thôi thúc Đăm Săn chiến đấu và chiến thắng kẻ thù.

* Trả lời câu hỏi giữa bài:

Câu 1 (trang 19 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1 – Cánh diều):

- Tên nhân vật: Mtao Mxay, Đăm săn

- Cách gọi nhân vật: lão tù trưởng, Ơ diêng, ...

- Nhà: đầu cầu thang đẽo hình chim ngói. Cầu thang rộng một lá chiếu, người nối đuôi nhau lên xuống mà khiêng một chè đuê vẫn không sợ chật.

Câu 2 (trang 20 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1 – Cánh diều):

Khiên hắn tròn như đầu cú, gươm hắn óng ánh như cái cầu vồng, trông hắn dữ tợn như một vị thần.

Hắn đóng một cái khố sọc gấp bỏ múi, mặc một cái áo dày nút, đi từ nhà trong ra nhà ngoài, dáng tần ngần do dự, mỗi bước mỗi đắn đo, giữa một đám đông mịt mù như trong sương sớm.

Câu 3 (trang 21 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1 – Cánh diều):

Biện pháp phóng đại

“Một lần xốc tới, chàng vượt một đồi tranh, Một lần xốc tới nữa, chàng vượt một đồi lồ ô. Chàng chạy vun vút qua phía đông, vun vút qua phía tây”

Câu 4 (trang 21 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1 – Cánh diều):

- Gợi ý Đăm Săn lấy một cái chày mòn ném vào vành tai Mtao Mxay

Câu 5 (trang 22 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1 – Cánh diều):

Dân làng rất yêu quý và kính trọng Đăm Săn, muốn được đi theo Đăm Săn

Câu 6 (trang 24 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1 – Cánh diều):

Không khí tươi vui, rộn rã, náo nức, đông đúc.

Câu 7 (trang 24 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1 – Cánh diều):

Đăm Săn là một dũng tướng chắc chết mười mươi cũng không lùi bước. Ngực quấn chép mọt tấm mền chiến, mình khóc một tấm áo chiến, tai đeo nụ, sát bên mình nghênh ngang đủ giáo gươm, đôi mắt long lanh như mắt chim ghếch ăn hoa tre, chàng Đăm Săn hiện ra là một trang tù trưởng mới giàu lên, đang tràn đầy sức trai, tiếng tăm lừng lẫy. Bắp chân chàng to bằng cây xà ngang, bắp đùi chàng to bằng ống bễ, sức chàng ngang sức voi đưc, hơi thử chàng ầm ầm tựa sấm dậy, chàng nằm sấp thì gãy rầm sàn, chàng nằm ngửa thì gãy xà dọc.

Câu 8 (trang 25 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1 – Cánh diều):

- Nghệ thuật so sánh, phóng đại

* Trả lời câu hỏi cuối bài:

Câu 1 (trang 25 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1 – Cánh diều):

- Sự kiện chính:

+ Mtao Mxây đã đến phá buôn làng và bắt Hơ Nhị về làm vợ.

+ Đăm Săn đến nhà Mtao Mxây khiêu chiến để cứu người vợ của mình.

+ Đăm Săn và MtaoMxay giao tranh

+ Nhờ Trời giúp đỡ, Đăm Săn ném một cái chày tròn vào tai của kẻ địch, nên giành được chiến thắng, cắt đầu của Mtao Mxây đem bêu ra đường.

+ Dân làng mở tiệc mừng chiến thắng của Đăm Săn và đón chào những dân làng mới.

- Lời người kể chuyện: Các lời miêu tả, giới thiệu về hoàn cảnh, tính cách, hành động nhân vật

- Lời nhân vật: đánh dấu bằng tên nhân vật in đậm ở đầu, có dấu gạch đầu dòng

- Chi tiết thần kì:

+ Một lần xốc tới, chàng vượt một đồi tranh, Một lần xốc tới nữa, chàng vượt một đồi lồ ô. Chàng chạy vun vút qua phía đông, vun vút qua phía tây

+ Chàng nhai trầu, sức chàng tăng lên gấp bội

+ Chàng múa trên cao, gió như bão. Chàng múa dưới thấp, gió như lốc

+ Ông Trời xuất hiện giúp Đăm Săn lấy cái chày mòn ném vào Mtao Mxay

+ Các chi tiết miêu tả ngoại hình kì vĩ của Đăm Săn

Câu 2 (trang 25 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1 – Cánh diều):

- Đăm Săn được miêu tả với ngoại hình cường tráng, sức mạnh phi thường.

- Sự đối lập giữa Đăm Săn và Mtao Mxay

+ Đăm Săn: có thái độ quyết liệt, đầy tự tin cùng với sức mạnh "một lần xốc tới vượt một đồi tranh, vượt một đồi lồ ô, chàng chạy vút qua phía Đông, vút qua phía Tây." Ngoài ra, Đăm Săn được dân làng luôn tin tưởng, kính nể và tôn trọng.

+ Mtao Mxây: người luôn tức giận, có tính cách lưỡng lự, do dự trong mọi hành động. Là một người hèn nhát và yếu ớt, không được dân làng tin tưởng.

Câu 3 (trang 25 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1 – Cánh diều):

Nghệ thuật phóng đại

“Một lần xốc tới, chàng vượt một đồi tranh, Một lần xốc tới nữa, chàng vượt một đồi lồ ô. Chàng chạy vun vút qua phía đông, vun vút qua phía tây”

=> Làm nổi bật sức mạnh phi thường của người anh hùng Đăm Săn

Câu 4 (trang 25 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1 – Cánh diều):

- Đề tài: Kể về những sự kiện có ý nghĩa trọng đại với dân tộc, diễn ra trong đời sống cộng đồng của cư dân thời cổ đại

- Chiến thắng Mtao Mxay việc Đăm Săn đánh tù trưởng Mtao Mxay cứu Hơ Nhị về. Đoạn trích tuy kể về chiến tranh nhưng vẫn hướng tới cuộc cống thịnh vượng no đủ, giàu có, hướng về sự đoàn kết, thống nhất và sự lớn mạnh của cộng đồng tộc người. 

Câu 5 (trang 25 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1 – Cánh diều):

- Lời nói của dân làng: 

+ “không đi sao được!… người nhà giàu cầm đầu chúng tôi nay đã không còn nữa",  “không đi sao được! Tù trưởng chúng tôi đã chết, lúa chúng tôi đã mục, chúng tôi còn ở với ai?”

=> Sau khi tù trưởng của mình thất bại, đông đảo tôi tớ của Mtao Mxây đều tâm phục và muốn đi theo Đăm Săn - vị tù trưởng mạnh hơn. 

- Hành động của dân làng:

+ Tôi tớ của Mtao Mxây: Đoàn người đông như bầy cà tong, mang của cải về nhiều như ong đi chuyển nước, như bầy trai gái đi giếng làng cõng nước.

=> Niềm vui, phấn khởi khi tìm được người tù trưởng đủ tài đức.

+ Tôi tớ của Đăm Săn: “… Các chàng trai đi lại ngực đụng ngực. Các cô gái đi lại vú đụng vú. Cảnh làng một tù trưởng nhà giàu trông sao mà vui thế!”

 => Vui mừng khi tù trưởng chiến thắng trở về, buôn làng được mở mang thêm, ngày càng đông vui và giàu mạnh.

Câu 6 (trang 25 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1 – Cánh diều):

- Đoạn trích thể hiện lí tưởng, khát vọng của toàn thể cộng đồng. Đồng thời ca ngợi  vẻ đẹp, sức mạnh mang tầm vóc sử thi hoành tráng của hình tượng nhân vật người anh hùng Đăm Săn trong chiến công lẫy lừng. Vẻ đẹp của hình tượng người anh hùng Đăm Săn là biểu tượng cho sức mạnh, ý chí của cộng đồng người Ê-đê xa xưa.

- Những ý nghĩa mà sử thi Đăm Săn mang lại cho đến tận ngày hôm nay vẫn mang những giá trị to lớn về cả mặt tinh thần và gái trị đạo đức, thể hiện hi vọng về cuộc sống của cả một cộng đồng dân tộc, đồng thời tôn vinh chuẩn mực về nhân phẩm của người Ê-đê nói riêng và toàn thể nhân loại nói chung.

Câu 7 (trang 25 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1 – Cánh diều):

Trận chiến đấu giữa Đăm Săn và Mtao Mxay diễn ra qua 3 chặng. Ở chặng thứ nhất, Đăm Săn khiêu chiến, Mtao Mxay buộc phải chấp nhận giao đấu. Trong khi Đăm Săn thách thức đầy oai hùng thì Mtao Mxay tỏ ra ngạo mạn, ngông nghênh, hèn nhát. Khi cuộc giao chiến bắt đầu, Đăm Săn “rung khiên múa, một lần xốc tới, vượt một đồi tranh, một lần xốc tới nữa, vượt một đồi lồ ô”. Còn Mtao Mxay “rung khiên múa, khiên kêu lạch xạch như quả mướp khô”. Một kẻ mang theo sức mạnh của thiên nhiên, bão tố và một kẻ trong bộ dạng nhếch nhác, thảm hại. Cuộc giao chiến cuối cùng kết thúc với chiến thắng thuộc về Đăm Săn.

Để học tốt bài Chiến thắng Mtao Mxây hay khác:

Nội dung chính bài Chiến thắng Mtao Mxây hay nhất - Cánh diều

Với nội dung chính bài Chiến thắng Mtao Mxây Ngữ văn lớp 10 hay nhất bộ sách Cánh diều sẽ giúp học sinh nắm được nội dung của tác phẩm Chiến thắng Mtao Mxây.

Nội dung chính bài Chiến thắng Mtao Mxây - Ngữ văn lớp 10 Cánh diều

Đoạn trích Chiến thắng Mtao Mxây thuộc phần giữa của tác phẩm: Sau khi về làm chồng hai chị em tù trưởng Hơ Nhị và Hơ Bhị, Đăm Săn trở nên một tù trưởng giàu có và uy danh lừng lẫy. Các tù trưởng Kên Kên (Mtao Grứ) và tù trưởng Sắt (Mtao Mxây) lừa lúc Đăm Săn cùng các nô lệ lên rẫy, ra sông lao động sản xuất đã kéo người tới cướp phá buôn làng của chàng và bắt Hơ Nhị về làm vợ. Cả hai lần ấy Đăm Săn đều tổ chức đánh trả và chiến thắng, vừa cứu được vợ lại vừa sáp nhập được đất đai của cải của kẻ địch khiến cho oai danh của chàng càng lừng lẫy, bộ tộc càng giàu có và đông đúc hơn.. Sau đó Đăm Săn cùng các nô lệ trở về sau chiến thắng và tổ chức ăn mừng, tiệc tùng linh đình.

Bố cục Chiến thắng Mtao – Mxây

- Phần 1 (Từ đầu đến “cắt đầu Mtao Mxây đem bêu ngoài đường”): Trận đánh giữa hai tù trưởng.

- Phần 2 (Tiếp đến “Họ đến bãi ngoài làng, rồi vào làng”): Đăm Săn cùng nô lệ ra về sau chiến thắng.

- Phần 3 (Còn lại): Cảnh Đăm Săn ăn mừng chiến thắng.

Tóm tắt Chiến thắng Mtao Mxây

Tóm tắt tác phẩm Chiến thắng Mtao – Mxây - Mẫu 2

Nhân lúc Đăm Săn cùng các nô lệ lên rẫy, Mtao Mxây đã đến phá buôn làng và bắt Hơ Nhị về làm vợ. Đăm Săn đến nhà Mtao Mxây khiêu chiến để cứu người vợ của mình. Lần đầu, chàng thách Mtao Mxây đọ dao nhưng hắn sợ không dám đồng ý. Khi Đăm Săn dọa đốt nhà, hắn mới chịu xuống và múa khiên. Mtao Mxây rung khiên múa, tiếng kêu lạch cạch; đến lượt Đăm Săn, mỗi lần xốc tới, chàng vượt một đồi tranh, chạy vun vút trong khi Mtao Mxây chỉ bước thấp bước cao chạy hết bãi đông sang bãi tây. Mtao Mxây bảo Hơ Nhị quăng cho một miếng trầu nhưng Đăm Săn đỡ được, ăn vào thì sức lực tăng lên gấp bội. Đăm Săn lại múa khiên, đâm Mtao Mxây nhưng không thủng được áo giáp của hắn. Nhờ Trời giúp đỡ, Đăm Săn ném một cái chày tròn vào tai của kẻ địch, nên giành được chiến thắng, cắt đầu của Mtao Mxây đem bêu ra đường. Chàng cứu được vợ, và tất cả tôi tớ của Mtao Mxây nguyện đi theo Đăm Săn. Dân làng mở tiệc mừng chiến thắng của Đăm Săn và đón chào những dân làng mới.

Tóm tắt tác phẩm Chiến thắng Mtao – Mxây - Mẫu 3

Trong lúc Đăm Săn cùng tôi tớ lên nương làm rẫy làm lụng thì Mtao Mxây đã đem người đến cướp Hơ Nhị. Biết tin người vợ của mình bị bắt, Đăm Săn tìm đến nhà Mtao Mxây. Đăm Săn một mình vào nhà phải dọa đốt nhà hắn mới chịu xuống. Mtao Mxây múa khiên trước. Hăn rung khiên kêu lạch xạch như quả mướp khô. Đến lượt Đăm Săn múa, một lần sốc tới, chàng vượt một đồi tranh, một lần sốc tới nữa, chàng vượt một đồi lồ ô. Còn Mtao Mxây thì bước cao bước thấp chạy hết bãi Tây sang bãi Đông,... Khi đã thấm mệt thì Mtao Mxây bảo Hơ Nhị quăng cho miếng trầu nhưng lại bị Đăm Săn cướp mất thế là sức mạnh của chàng được tăng gấp bội lần. Chàng đâm Mtao Mxay trúng nhưng không thủng được áo giáp của hắn. Đăm Săn được thần Mặt Trời, đưa cho lời khuyên và Đăm Săn đã chiến thắng.

Tác giả - tác phẩm: Chiến thắng Mtao – Mxây

I. Tìm hiểu tác phẩm Chiến thắng Mtao Mxây

1. Thể loại: Sử thi 

2. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác: Đoạn trích Chiến thắng Mtao - Mxay nằm ở phần giữa của sử thi Đăm Săn của dân tộc Ê-đê. 

3. Phương thức biểu đạt : Tự sự 

4. Người kể chuyện: Người kể chuyện ngôi thứ 3

5. Tóm tắt:

“Chiến thắng Mtao-Mxay” kể về cuộc chiến giữa Đăm Săn và Mtao-Mxay. Mtao Mxay lợi dụng lúc tù trưởng Đăm Săn đi vắng đã mang quân sang định cướp vợ Hơ Nhị và đánh phá buôn làng của của Đăm Săn. Cả hai lần Mtao Mxay mang quân sang xâm chiếm, Đăm Săn đều chiến thắng trở về và thu lại rất nhiều đất đai, nô lệ. 

6. Bố cục:

- Phần 1: Nguyên nhân cuộc chiến giữa Đăm Săn và Mtao Mxay

- Phần 2: Diễn biến cuộc đọ sức giữa Đăm Săn và Mtao Mxay

- Phần 3: Đăm Săn cùng nô lệ trở về làng sau khi chiến thắng

7. Giá trị nội dung:

- Ca ngợi dũng cảm, trọng danh dự, gắn bó với gia đình 

- Phê phán tính cách tham lam, độc ác, hèn nhát

8. Giá trị nghệ thuật: 

- Nghệ thuật so sánh, ẩn dụ 

- Nghệ thuật phóng đại 

II. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Chiến thắng Mtao Mxây

1. Nguyên nhân của cuộc chiến giữa Đăm Săn và Mtao Mxây

- Tù trưởng Mtao Mxây nổi tiếng giàu có, khôn ngoan, sắc sảo khắp vùng cao nguyên nhưng lại độc ác và hèn nhát .

- Tủ trưởng Đăm Săn là người dân tộc Ê-đê, là người dũng cảm, ngay thẳng, tài trí, và sức mạnh phi thường.

- Nhân cơ hội lúc Đăm Săn vắng nhà Mtao Mxây đến bắt Hơ- Nhị ( vợ Đăm Săn) về làm vợ mình và cướp phá ngôi làng .

- Đối với người Ê-đê sống dưới chế độ mẫu hệ thì việc bị kẻ thù cướp đi vợ có khác gì sự khiêu khích, là nỗi sỉ nhục to lớn đối với bản thân Đăm Săn và cả dân tộc.

=> Buộc Đăm Săn phải khiêu chiến với Mtao Mxây để đòi lại hạnh phúc cho bản thân và danh dự cho thị tộc.

2. Diễn biến cuộc đọ sức giữa Đăm Săn và Mtao Mxây

Thái độ của hai tù trưởng trước khi trận đấu bắt đầu

- Đăm Săn là người khiêu chiến: “Ta thách nhà ngươi đọ dao với ta đấy”, “ta sẽ lấy cái sàn hiên của nhà người ta bổ đôi”, “lấy cầu thang…ta chẻ ra kéo lửa”, “ta hun cái nhà của nhà ngươi”.

=> Thông minh, tự tin, bản lĩnh và có khí phách.

- Mtao Mxây là người bị động: “tay ta đang còn bận ôm vợ hai chúng ta”, “ta sợ ngươi đâm ta khi ta đang đi lắm”.

- Hai lần Mtao Mxây nhắc Đăm Săn không được đâm mình khi Mtao Mxây đi xuống.

=> Chọc tức, hèn nhát, lơm lớp lo sợ, do dự trước kẻ thù.

b. Hiệp đấu thứ nhất 

- Đăm Săn

+ Thái độ quyết liệt, đường hoàng, tự tin

+ Một lần xốc tới vượt một đồi tranh, vượt một đồi lồ ô, 

+ Chàng chạy vút qua phía Đông, vút qua phía Tây.

=> Tài năng, bản lĩnh, sức mạnh phi thường 

- Mtao Mxây

+ Tần ngần, sợ sệt, những vẫn cố chọc tức đối phương

+  Múa khiên “kêu lạch cạch như quả mướp”.

+ Chạy bước thấp, bước cao nhưng khoe được học thần Rồng, là tướng quen đánh trăm trận, quen xéo nát thiên hạ.

=> Kém cỏi, khoác lác, hèn nhát

c. Hiệp đấu thứ hai

- Đăm Săn

+ Nhờ miếng trầu của vợ, Đăm săn múa khiên chàng múa trên cao gió như bão, múa dưới thấp gió như lốc, núi ba lần rạn nứt, ba đồi tranh bật rễ, … đâm trúng kẻ thù nhưng không thủng. 

=> Chi tiết miếng trầu là biểu hiện cho sự tương trợ và sức mạnh cộng đồng, tấm lòng thủy chung của vợ

=> Càng làm nổi bật sức mạnh phi thường của Đăm Săn.

- Mtao Mxây

+ Mtao Mxây cầu cứu Hơ Nhị quăng cho miếng trầu

+ Cái áo giáp che thân

+ Mtao Mxây đã dùng đầu óc nhanh nhẹn hèn hạ của mình để chờ đợi thời cơ đâm lén Đăm Săn nhưng không thành

+ Mtao Mxây " chỉ vừa trúng một cái chão cột trâu".

=> Càng cho thấy sự yếu kém, đểu cáng, mưu mô

d. Hiệp đấu thứ ba

- Đăm Săn

+ Đăm Săn múa dũng mãnh và đuổi theo Mtao Mxây

+ Đăm Săn đâm trúng Mtao Mxây nhưng không thủng được áo hắn. 

+ Chàng phải cầu cứu thần linh

+ Cuối cùng cũng kết liễu kẻ thù chàng "đâm phập" vào kẻ thù

=> Hùng mạnh, kiên quyết, mang vẻ đẹp của người anh hùng 

- Mtao Mxây

+ Yếu ớt chống cự lại những đòn hiểm từ Đăm Săn

+ Đã kiệt sức

=> Sau cùng vẫn bị chết dưới lưỡi khiên của công lí

=> Hèn hạ, bất lực, cuối cùng cũng bị trả giá

3. Đăm Săn cùng nô lệ trở vè làng sau khi chiến thắng

- Đăm Săn làm lễ khấn tạ thần linh

- Mở tiệc ăn mừng vô cùng lớn, kéo dài suốt mùa khô, tù trưởng các nơi tụ hội về chật ních người.

=> Một người có lòng tôn kính, biết ơn tổ tiên, giàu lòng nhân ái và có trái tim nhân hậu, yêu thương con người.

Kết luận

=> Đăm Săn là bức tượng đài vĩ đại về người anh hùng dân tộc hội tụ đầy đủ phẩm chất, nét đẹp của dân tộc Ê- đê Tây Nguyên với tinh thần và ý chí bất diệt và công lý 

=> Mtao Mxây là đại diện cho những bất công ngang trái, tội ác cuối cùng cũng bị tiêu trừ. 

Để học tốt bài học Chiến thắng Mtao Mxây lớp 10 hay khác:

Chiến thắng Mtao Mxây - Tác giả tác phẩm (mới 2025) - Ngữ văn lớp 10 Cánh diều

Với tác giả, tác phẩm Chiến thắng Mtao Mxây Ngữ văn lớp 10 Cánh diều hay nhất, chi tiết trình bày đầy đủ nội dung chính quan trọng nhất về tác phẩm Chiến thắng Mtao Mxây gồm bố cục, tóm tắt, nội dung chính, giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật, dàn ý, ....

Tác giả - tác phẩm: Chiến thắng Mtao Mxây - Ngữ văn lớp 10 Cánh diều

I. Tìm hiểu tác phẩm Chiến thắng Mtao Mxây

1. Thể loại: Sử thi 

2. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác: Đoạn trích Chiến thắng Mtao - Mxay nằm ở phần giữa của sử thi Đăm Săn của dân tộc Ê-đê. 

3. Phương thức biểu đạt : Tự sự 

4. Người kể chuyện: Người kể chuyện ngôi thứ 3

5. Tóm tắt:

“Chiến thắng Mtao-Mxay” kể về cuộc chiến giữa Đăm Săn và Mtao-Mxay. Mtao Mxay lợi dụng lúc tù trưởng Đăm Săn đi vắng đã mang quân sang định cướp vợ Hơ Nhị và đánh phá buôn làng của của Đăm Săn. Cả hai lần Mtao Mxay mang quân sang xâm chiếm, Đăm Săn đều chiến thắng trở về và thu lại rất nhiều đất đai, nô lệ. 

6. Bố cục:

- Phần 1: Nguyên nhân cuộc chiến giữa Đăm Săn và Mtao Mxay

- Phần 2: Diễn biến cuộc đọ sức giữa Đăm Săn và Mtao Mxay

- Phần 3: Đăm Săn cùng nô lệ trở về làng sau khi chiến thắng

7. Giá trị nội dung:

- Ca ngợi dũng cảm, trọng danh dự, gắn bó với gia đình 

- Phê phán tính cách tham lam, độc ác, hèn nhát

8. Giá trị nghệ thuật: 

- Nghệ thuật so sánh, ẩn dụ 

- Nghệ thuật phóng đại 

II. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Chiến thắng Mtao Mxây

1. Nguyên nhân của cuộc chiến giữa Đăm Săn và Mtao Mxây

- Tù trưởng Mtao Mxây nổi tiếng giàu có, khôn ngoan, sắc sảo khắp vùng cao nguyên nhưng lại độc ác và hèn nhát .

- Tủ trưởng Đăm Săn là người dân tộc Ê-đê, là người dũng cảm, ngay thẳng, tài trí, và sức mạnh phi thường.

- Nhân cơ hội lúc Đăm Săn vắng nhà Mtao Mxây đến bắt Hơ- Nhị ( vợ Đăm Săn) về làm vợ mình và cướp phá ngôi làng .

- Đối với người Ê-đê sống dưới chế độ mẫu hệ thì việc bị kẻ thù cướp đi vợ có khác gì sự khiêu khích, là nỗi sỉ nhục to lớn đối với bản thân Đăm Săn và cả dân tộc.

=> Buộc Đăm Săn phải khiêu chiến với Mtao Mxây để đòi lại hạnh phúc cho bản thân và danh dự cho thị tộc.

2. Diễn biến cuộc đọ sức giữa Đăm Săn và Mtao Mxây

Thái độ của hai tù trưởng trước khi trận đấu bắt đầu

- Đăm Săn là người khiêu chiến: “Ta thách nhà ngươi đọ dao với ta đấy”, “ta sẽ lấy cái sàn hiên của nhà người ta bổ đôi”, “lấy cầu thang…ta chẻ ra kéo lửa”, “ta hun cái nhà của nhà ngươi”.

=> Thông minh, tự tin, bản lĩnh và có khí phách.

- Mtao Mxây là người bị động: “tay ta đang còn bận ôm vợ hai chúng ta”, “ta sợ ngươi đâm ta khi ta đang đi lắm”.

- Hai lần Mtao Mxây nhắc Đăm Săn không được đâm mình khi Mtao Mxây đi xuống.

=> Chọc tức, hèn nhát, lơm lớp lo sợ, do dự trước kẻ thù.

b. Hiệp đấu thứ nhất 

- Đăm Săn

+ Thái độ quyết liệt, đường hoàng, tự tin

+ Một lần xốc tới vượt một đồi tranh, vượt một đồi lồ ô, 

+ Chàng chạy vút qua phía Đông, vút qua phía Tây.

=> Tài năng, bản lĩnh, sức mạnh phi thường 

- Mtao Mxây

+ Tần ngần, sợ sệt, những vẫn cố chọc tức đối phương

+  Múa khiên “kêu lạch cạch như quả mướp”.

+ Chạy bước thấp, bước cao nhưng khoe được học thần Rồng, là tướng quen đánh trăm trận, quen xéo nát thiên hạ.

=> Kém cỏi, khoác lác, hèn nhát

c. Hiệp đấu thứ hai

- Đăm Săn

+ Nhờ miếng trầu của vợ, Đăm săn múa khiên chàng múa trên cao gió như bão, múa dưới thấp gió như lốc, núi ba lần rạn nứt, ba đồi tranh bật rễ, … đâm trúng kẻ thù nhưng không thủng. 

=> Chi tiết miếng trầu là biểu hiện cho sự tương trợ và sức mạnh cộng đồng, tấm lòng thủy chung của vợ

=> Càng làm nổi bật sức mạnh phi thường của Đăm Săn.

- Mtao Mxây

+ Mtao Mxây cầu cứu Hơ Nhị quăng cho miếng trầu

+ Cái áo giáp che thân

+ Mtao Mxây đã dùng đầu óc nhanh nhẹn hèn hạ của mình để chờ đợi thời cơ đâm lén Đăm Săn nhưng không thành

+ Mtao Mxây " chỉ vừa trúng một cái chão cột trâu".

=> Càng cho thấy sự yếu kém, đểu cáng, mưu mô

d. Hiệp đấu thứ ba

- Đăm Săn

+ Đăm Săn múa dũng mãnh và đuổi theo Mtao Mxây

+ Đăm Săn đâm trúng Mtao Mxây nhưng không thủng được áo hắn. 

+ Chàng phải cầu cứu thần linh

+ Cuối cùng cũng kết liễu kẻ thù chàng "đâm phập" vào kẻ thù

=> Hùng mạnh, kiên quyết, mang vẻ đẹp của người anh hùng 

- Mtao Mxây

+ Yếu ớt chống cự lại những đòn hiểm từ Đăm Săn

+ Đã kiệt sức

=> Sau cùng vẫn bị chết dưới lưỡi khiên của công lí

=> Hèn hạ, bất lực, cuối cùng cũng bị trả giá

3. Đăm Săn cùng nô lệ trở vè làng sau khi chiến thắng

- Đăm Săn làm lễ khấn tạ thần linh

- Mở tiệc ăn mừng vô cùng lớn, kéo dài suốt mùa khô, tù trưởng các nơi tụ hội về chật ních người.

=> Một người có lòng tôn kính, biết ơn tổ tiên, giàu lòng nhân ái và có trái tim nhân hậu, yêu thương con người.

Kết luận

=> Đăm Săn là bức tượng đài vĩ đại về người anh hùng dân tộc hội tụ đầy đủ phẩm chất, nét đẹp của dân tộc Ê- đê Tây Nguyên với tinh thần và ý chí bất diệt và công lý 

=> Mtao Mxây là đại diện cho những bất công ngang trái, tội ác cuối cùng cũng bị tiêu trừ. 

Học tốt bài Chiến thắng Mtao Mxây

Các bài học giúp bạn để học tốt bài Chiến thắng Mtao Mxây Ngữ văn lớp 10 hay khác: