Soạn bài Dưới bóng hoàng lan trang 46, 47, 48, 50, 51, 52 ngắn nhất mà vẫn đủ ý được biên soạn bám sát sách Ngữ văn lớp 10 Kết nối tri thức với cuộc sống giúp học sinh soạn văn 10 dễ dàng hơn.

Soạn bài Dưới bóng hoàng lan (trang 46) - ngắn nhất Kết nối tri thức

* Trước khi đọc

Câu 1 (trang 46 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 - Kết nối tri thức):

- Kỉ niệm tôi nhớ nhất cùng những người thân yêu là khi cùng gia đình đi du lịch hoặc đi chúc Tết vào mỗi dịp đầu xuân. Nếu được kể lại, tôi sẽ thuật chi tiết hành động, cử chỉ, lời nói, thái độ cảm xúc của mọi người để làm nổi bật khung cảnh ấy. 

Câu 2 (trang 46 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 - Kết nối tri thức):

Tôi luôn mong muốn mình có thể sống chậm lại để cảm nhận những khoảnh khắc bình yên, hạnh phúc giản dị vốn có. Thời gian vốn dĩ luôn trôi đi và không bao giờ quay lại, vì vậy, tôi luôn khao khát mình có thể trân trọng từng khoảng khắc của thời gian. 

* Đọc văn bản

Gợi ý trả lời câu hỏi trong bài đọc:

Câu 1 (trang 46 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 - Kết nối tri thức):

- Người kể chuyện toàn tri ngôi thứ ba.

- Dấu hiệu nhận biết: tác giả gọi tên các nhân vật và thuật lại lời nói của mỗi nhân vật, miêu tả trạng thái của các nhân vật

Câu 2 (trang 47 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 - Kết nối tri thức):

Thanh cảm thấy yên bình và thong thả

Câu 3 (trang 48 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 - Kết nối tri thức):

- Thanh thấy tâm hồn nhẹ nhõm tươi mát như vừa tắm ở dưới suối. 

- Những chi tiết về cây hoàng lan

+ Lá cây rung động trong gió, thân cây vút cao lên trời.

+ Mùi hương thơm của hoa thoảng thoảng bay vào.

+ Kỉ niệm hồi bé, Thanh thường nhặt hoa dưới gốc cây mà nay cây đã lớn rồi.

Câu 4 (trang 48 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 - Kết nối tri thức):

Lời của người kể chuyện cũng chính là những thắc mắc, những suy nghĩ nội tâm của nhân vật

=> Làm rõ tâm trạng của nhân vật Thanh 

Câu 5 (trang 50 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 - Kết nối tri thức):

- Nga: 

+ Lời nói: nhẹ nhàng, chan chứa yêu thương: “Những ngày em đến đây hái hoa, em nhớ anh quá”

+ Tâm trạng: hạnh phúc, nhớ thương

- Thanh

+ Lời nói: chẳng biết nói gì

+ Tâm trạng: buồn, tiếc nuối vì hai người vừa gặp nhau những đã phải chia xa

Câu 6 (trang 50 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 - Kết nối tri thức):

- Bà cụ đơn thuần hoit lí do Nga hái hoa sớm, Nga trả lời ẩn ý cho tình cảm cô dành cho Thanh. Đó chính là cách Nga bày tỏ kín đáo tình cảm của mình. 

Câu 7 (trang 51 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 - Kết nối tri thức):

- Thanh đứng nhìn cây hoàng lan và nhờ người gửi lời dặn đến Nga.

- Thanh nghĩ đến căn nhà như một nơi mát mẻ và sung sướng để chàng thường về nghỉ sau việc làm

- Thanh biết rằng Nga sẽ vẫn đợi chàng, vẫn mong chàng như ngày trước

+ Mỗi mùa Nga lại giắt hoàng lan trong mái tóc để tưởng nhớ mùi hướng

=> Dù chia xa nhưng Thanh và Lan vẫn luôn dành sự thương nhớ cho nhau, khiến bạn đọc có niềm tin vào một cái kết hạnh phúc của 2 người. 

* Sau khi đọc

Nội dung chính: 

Truyện ngắn “Dưới bóng hoàng lan” là một câu chuyện nhẹ nhàng, giản dị nhưng đầy tinh tế, sâu sắc, bởi nó mang đến cho người đọc cảm giác thư thái, nhẹ nhàng thông qua câu chuyện của Thanh. Sở dĩ nó mang lại cho con người biết bao cảm xúc yêu thương, trìu mến bởi nó khơi gợi được thứ tình cảm gắn bó, sâu kín ở mỗi người, đó là tình yêu quê hương, tình cảm gia đình, tình yêu đầu đời.

Gợi ý trả lời câu hỏi:

Câu 1 (trang 52 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 - Kết nối tri thức):

- Câu chuyện được kể bằng lời của người kể chuyện ngôi thứ ba

- Ngôi kể nhất quán trong toàn bộ tác phẩm

Câu 2 (trang 52 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 - Kết nối tri thức):

- Hình ảnh thiên nhiên, con người, cảnh sinh hoạt hiện ra qua đôi mắt của người kể chuyện và người kể chuyện đã đặt điểm nhìn quan sát ở nhân vật Thanh giúp những chi tiết hiện lên thêm phần chân thực, sống động, 

Câu 3 (trang 52 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 - Kết nối tri thức):

- Lời đối thoại giữa bà và Thanh trong phần đầu tác phẩm chủ yếu xoay quanh chuyện Thanh từ trên tỉnh về, bà cháu thể hiện tình cảm yêu thương, quan tâm lẫn nhau. 

- Tình cảm của các nhân vật đầy yêu thương, trìu mến. Bà vui khi thấy cháu về, quan tâm từng li từng tí. Cháu muốn biết có ai ở cùng bà vì không yên tâm khi bà ở một mình. Giọng điệu các nhân vật dành cho nhau đầy âu yếm, thân thương. 

Câu 4 (trang 52 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 - Kết nối tri thức):

Câu 5 (trang 52 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 - Kết nối tri thức):

- Lời kể là yếu tố biểu hiện rõ nhất nghệ thuật viết truyện của Thạch Lam. Vì: cốt truyện được Thạch Lam sáng tác rất đơn giản, nhẹ nhàng. Truyện ngắn cũng chỉ có một vài nhân vật được giới thiệu về lai lịch, ngoại hình, hành động nhưng không có gì nổi bật. Xuyên suốt câu chuyện là lời kể của người kể chuyện toàn tri đậm chất trữ tình. Lời kể đảm nhiệm nhiều chức năng: giới thiệu, miêu tả nhân vật, tả cảnh thiên nhiên, sinh hoạt, tạo giọng điệu riêng cho tác phẩm. 

Câu 6 (trang 52 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 - Kết nối tri thức):

Nhan đề “Dưới bóng hoàng lan” gợi ý nghĩa:

- Không gian quen thuộc nơi con người bộc lộ tình cảm chân thành cho nhau

- Không gian mát mẻ, tĩnh lặng, đối lập với cuộc sống phồn thị ngoài kia

- Nơi ươm mầm mối tình trong sáng, đẹp đẽ

Câu 7 (trang 52 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 - Kết nối tri thức):

- Cảnh: Thanh dắt nàng đi xem vườn, cây hoàng lan cao vút, cành lá rủ xuống như chào đón hai người. ... Nắng soi vào hai người, nhưng dưới chân vẫn mát như xưa.

- Nếu phải chọn một cảnh để vẽ minh hoạ, tôi sẽ chọn vẽ cảnh Thanh và Nga cùng nhau đứng dưới bóng hoàng lan. Vì đó là một khung cảnh vừa yên bình, vừa lãng mạn thơ mộng. 

Câu 8 (trang 52 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 - Kết nối tri thức):

* Giải thích

- Lời nhận xét của Thế Lữ: “nhân từ”: hiền lành, thương người, “yên ủi”: làm dịu những đau khổ, muộn phiền

=> Khi đọc “Dưới bóng hoàng lan”, bạn đọc cảm nhận được tình yêu thương giữa người với người và sự vỗ về, an ủi từ tác giả.

* Chứng minh

- Tình yêu thương

+ Tình cảm trân trọng Thanh dành cho quê hương

+ Tình cảm biết ơn, hiếu kính Thanh dành cho bà

+ Tình yêu trong sáng Thanh dành cho Nga

- Sự an ủi

+ Tác giả khiến bạn đọc cảm thấy yên bình, nhẹ nhõm khi đọc tác phẩm và tràn đầy niềm tin vào tình yêu của con người

* Kết nối đọc - viết (trang 52 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 - Kết nối tri thức): Viết đoạn văn khoảng (150 chữ) phân tích tâm trạng của nhân vật Thanh ở đoạn văn cuối của phần kết truyện.

Đoạn văn tham khảo:

“Dưới bóng hoàng lan” của Thạch Lam đã gửi gắm câu chuyện tình yêu trong sáng, đẹp đẽ giữa Thanh và Nga. Khi trở về quê, gặp lại những người mình yêu thương, Thanh cảm thấy hạnh phúc, yên bình bên bà và người bạn thời thơ ấu. Thế nhưng, thời gian gặp gỡ ngắn ngủi khiến Thanh và Nga nhanh chóng phải một lần nữa chia xa. Khi rời đi, Thanh đã nhắn gửi lời chào Nga mà không dám nói lời trực tiếp. Có lẽ chàng sợ mình sẽ lưu luyến mà không làm chủ được cảm xúc. Chàng bước đi mà nửa buồn nửa vui. Thanh nghĩa đến căn nhà như một nơi mát mẻ và sung sướng để chàng thường về nghỉ sau việc làm. Có lẽ đó chính là tổ ấm hạnh phúc mà Thanh hằng ao ước. Và Thanh cũng tin rằng Nga sẽ luôn đợi chàng và mong chàng trở về. Đó chính là động lực để Thanh sớm trở về đoàn tụ và đem đến cho Nga một hạnh phúc viên mãn. 

Để học tốt bài Dưới bóng hoàng lan hay khác:

Nội dung chính bài Dưới bóng hoàng lan hay nhất - Kết nối tri thức

Với nội dung chính bài Dưới bóng hoàng lan Ngữ văn lớp 10 hay nhất bộ sách Kết nối tri thức sẽ giúp học sinh nắm được nội dung của tác phẩm Dưới bóng hoàng lan.

Nội dung chính bài Dưới bóng hoàng lan - Ngữ văn lớp 10 Kết nối tri thức

Câu chuyện kể lại lần Thanh trở về nhà thăm bà thăm nhà trong tâm trạng hạnh phúc, nghẹn ngào. Tại đây Thanh đã thể hiện tình cảm trong trẻo tinh khôi của mình với Nga.

Bố cục Dưới bóng hoàng lan

Chia văn bản làm 3 phần

- Đoạn 1: Từ đầu đến “Nghe quen quá mà Thanh không nhớ được”: Thanh trở về nhà thăm bà thăm nhà trong tâm trạng hạnh phúc, nghẹn ngào.

- Đoạn 2: Tiếp theo đến “ngồi ở bên đèn”: Biểu hiện tình cảm của Thanh và Nga

- Đoạn 3: Còn lại: Thanh tạm biệt mọi người trở lại tỉnh làm việc.

Tóm tắt Dưới bóng hoàng lan

Văn bản xoay quanh một lần trở về quê thăm bà của nhân vật Thanh - mồ côi cha mẹ, sống cùng bà. Trong cảnh bình yên và thong thả của chốn xưa, những hình ảnh quen thuộc hiện lên, và bên cạnh mái tóc của bà, mùi hương hoàng lan nơi vườn và bên tóc mai của Nga khiến chàng trai trẻ xốn xang. Nhưng câu chuyện vẫn khép lại trong cảnh Thanh trở về tỉnh.

Tác giả - tác phẩm: Dưới bóng hoàng lan

I. Tác giả văn bản Dưới bóng hoàng lan

1. Tiểu sử

- Thạch Lam (1910 – 1942) sinh ra và học tập tại Hà Nội nhưng thuở nhỏ sống ở phố huyện Cẩm Giàng - Hải Dương. 

- Sau khi đỗ Tú tài, ông thôi học về làm báo với anh và gia nhập Tự lực văn đoàn. 

- Là người thông minh, trầm tĩnh, điềm đạm, đôn hậu và rất tinh tế.

2. Sự nghiệp văn học

a. Quan điểm sáng tác

     Theo Thạch Lam văn chương là một thứ khí giới thanh cao và đắc lực, nó tác động sâu sắc đến tư tưởng, tình cảm của con người. Ông quan niệm: “Đối với tôi văn chương không phải là một cách đem đến cho người đọc sự thoát ly hay sự quên, trái lại văn chương là một thứ khí giới thanh cao và đắc lực mà chúng ta có, để vừa tố cáo và thay đổi một cái thế giới giả dối và tàn ác, làm cho lòng người được thêm trong sạch và phong phú hơn".

b. Tác phẩm chính

- Ông để lại các tác phẩm tiêu biểu như: Gió đầu mùa (1937), Nắng trong vườn (1938), Sợi tóc (1942), Ngày mới (1939), Theo dòng (1941), Hà Nội băm sáu phố phường (1943), ...

c. Phong cách nghệ thuật

 - Sáng tác thường hướng vào cuộc sống cơ cực của những người dân thành thị nghèo và vẻ đẹp nên thơ của cuộc sống thường nhật.

- Cốt truyện đơn giản thuộc hoặc không có cốt truyện.

- Thạch Lam đi sâu vào thế giới nội tâm nhân vật.

- Có sự hòa quyện tuyệt vời giữa hai yếu tố hiện thực và lãng mạn, tự sự và trữ tình. 

II. Tìm hiểu tác phẩm Dưới bóng hoàng lan

1. Thể loại: Truyện ngắn  

2. Xuất xứ: In trong Tuyển tập Thạch Lam

3. Phương thức biểu đạt: Tự sự + Biểu cảm

4. Người kể chuyện: Ngôi kể thứ 3

5. Tóm tắt: 

Văn bản xoay quanh một lần trở về quê thăm bà của nhân vật Thanh - mồ côi cha mẹ, sống cùng bà. Trong cảnh bình yên và thong thả của chốn xưa, những hình ảnh quen thuộc hiện lên, và bên cạnh mái tóc của bà, mùi hương hoàng lan nơi vườn và bên tóc mai của Nga khiến chàng trai trẻ xốn xang. Nhưng câu chuyện vẫn khép lại trong cảnh Thanh trở về tỉnh.

6. Bố cục: Chia văn bản làm 3 phần

- Đoạn 1: Từ đầu đến “Nghe quen quá mà Thanh không nhớ được”: Thanh trở về nhà thăm bà thăm nhà trong tâm trạng hạnh phúc, nghẹn ngào.

- Đoạn 2: Tiếp theo đến “ngồi ở bên đèn”: Biểu hiện tình cảm của Thanh và Nga

- Đoạn 3: Còn lại: Thanh tạm biệt mọi người trở lại tỉnh làm việc.

7. Giá trị nội dung

- Ca ngợi câu chuyện tình cảm đẹp đẽ giữa Thanh và Nga

- Những giây phút bình lặng bên gia đình, quê hương thân thuộc.

8. Giá trị nghệ thuật

- Nghệ thuật tả cảnh đặc sắc.

- Ngôn ngữ giản dị, nhẹ nhàng, thấm thía

Để học tốt bài học Dưới bóng hoàng lan lớp 10 hay khác:

Dưới bóng hoàng lan - Tác giả tác phẩm (mới 2025) - Ngữ văn lớp 10 Kết nối tri thức

Với tác giả, tác phẩm Dưới bóng hoàng lan Ngữ văn lớp 10 Kết nối tri thức hay nhất, chi tiết trình bày đầy đủ nội dung chính quan trọng nhất về tác phẩm Dưới bóng hoàng lan gồm bố cục, tóm tắt, nội dung chính, giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật, dàn ý, .....

Tác giả - tác phẩm: Dưới bóng hoàng lan - Ngữ văn lớp 10 Kết nối tri thức

I. Tác giả văn bản Dưới bóng hoàng lan

1. Tiểu sử

- Thạch Lam (1910 – 1942) sinh ra và học tập tại Hà Nội nhưng thuở nhỏ sống ở phố huyện Cẩm Giàng - Hải Dương. 

- Sau khi đỗ Tú tài, ông thôi học về làm báo với anh và gia nhập Tự lực văn đoàn. 

- Là người thông minh, trầm tĩnh, điềm đạm, đôn hậu và rất tinh tế.

2. Sự nghiệp văn học

a. Quan điểm sáng tác

     Theo Thạch Lam văn chương là một thứ khí giới thanh cao và đắc lực, nó tác động sâu sắc đến tư tưởng, tình cảm của con người. Ông quan niệm: “Đối với tôi văn chương không phải là một cách đem đến cho người đọc sự thoát ly hay sự quên, trái lại văn chương là một thứ khí giới thanh cao và đắc lực mà chúng ta có, để vừa tố cáo và thay đổi một cái thế giới giả dối và tàn ác, làm cho lòng người được thêm trong sạch và phong phú hơn".

b. Tác phẩm chính

- Ông để lại các tác phẩm tiêu biểu như: Gió đầu mùa (1937), Nắng trong vườn (1938), Sợi tóc (1942), Ngày mới (1939), Theo dòng (1941), Hà Nội băm sáu phố phường (1943), ...

c. Phong cách nghệ thuật

 - Sáng tác thường hướng vào cuộc sống cơ cực của những người dân thành thị nghèo và vẻ đẹp nên thơ của cuộc sống thường nhật.

- Cốt truyện đơn giản thuộc hoặc không có cốt truyện.

- Thạch Lam đi sâu vào thế giới nội tâm nhân vật.

- Có sự hòa quyện tuyệt vời giữa hai yếu tố hiện thực và lãng mạn, tự sự và trữ tình. 

II. Tìm hiểu tác phẩm Dưới bóng hoàng lan

1. Thể loại: Truyện ngắn  

2. Xuất xứ: In trong Tuyển tập Thạch Lam

3. Phương thức biểu đạt: Tự sự + Biểu cảm

4. Người kể chuyện: Ngôi kể thứ 3

5. Tóm tắt: 

Văn bản xoay quanh một lần trở về quê thăm bà của nhân vật Thanh - mồ côi cha mẹ, sống cùng bà. Trong cảnh bình yên và thong thả của chốn xưa, những hình ảnh quen thuộc hiện lên, và bên cạnh mái tóc của bà, mùi hương hoàng lan nơi vườn và bên tóc mai của Nga khiến chàng trai trẻ xốn xang. Nhưng câu chuyện vẫn khép lại trong cảnh Thanh trở về tỉnh.

6. Bố cục: Chia văn bản làm 3 phần

- Đoạn 1: Từ đầu đến “Nghe quen quá mà Thanh không nhớ được”: Thanh trở về nhà thăm bà thăm nhà trong tâm trạng hạnh phúc, nghẹn ngào.

- Đoạn 2: Tiếp theo đến “ngồi ở bên đèn”: Biểu hiện tình cảm của Thanh và Nga

- Đoạn 3: Còn lại: Thanh tạm biệt mọi người trở lại tỉnh làm việc.

7. Giá trị nội dung

- Ca ngợi câu chuyện tình cảm đẹp đẽ giữa Thanh và Nga

- Những giây phút bình lặng bên gia đình, quê hương thân thuộc.

8. Giá trị nghệ thuật

- Nghệ thuật tả cảnh đặc sắc.

- Ngôn ngữ giản dị, nhẹ nhàng, thấm thía

III. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Dưới bóng hoàng lan

1. Thanh trở về nhà thăm bà thăm nhà.

- Khi được trở về với không gian thân thuộc - ngôi nhà của bà, Thanh lúc nào cũng thấy bình yên và thong thả, bởi vì căn nhà có thửa vườn này đối với Thanh là một nơi mát mẻ và hiền lành, ở đó có người bà lúc nào cũng chờ đợi để yêu thương Thanh.

- Khi nhận ra cây hoàng lan, Thanh đã nhớ đến đến câu chuyện của tuổi thơ ngày mà Thanh thường hay chơi dưới gốc nhặt hoa. Ấy là ngày mà cha mẹ Thanh hãn còn. Thanh nhận ra thời gian trôi qua thật nhanh, cái cây ngày nào giờ đã lớn.

Đây là trạng thái của sự hoài niệm ở nhân vật.

2. Biểu hiện tình cảm của Thanh và Nga

- Hai nhân vật được miêu tả là hàng xóm, quen thân từ nhỏ, ngay từ nhỏ đã thân mật.

+ Trong suy nghĩ của Thanh, Nga như một người trong nhà thân mật mà chàng sẽ gặp mỗi lúc đi làm xa về.

+ Cuộc nói chuyện giữa Nga và Thanh cũng giản dị, đều là những chuyện vụn vặt (“anh chóng lớn quá”, “tôi vẫn thế chứ chứ”)

+ Thanh có lúc lầm tưởng Nga chính là em gái ruột của mình.

- Sự biến đổi trong tình cảm của hai nhân vật: từ thân mật đến mức Thanh lầm tưởng Nga là em gái ruột, đến việc Thanh đã bắt đầu nhìn đôi môi thắm của Nga, đã nhớ đến hai bàn chân xinh xắn của Nga. Còn Nga đã biểu thị trực tiếp tình cảm của mình thông qua xưng hô “anh-em” và câu “em nhớ anh quá”.

- Những biểu hiện tình cảm giữa hai nhân vật gắn liền với hình ảnh hoa hoàng lan: 

+ Khi trông thấy bóng cây hoàng lan, Thanh đã nghĩ đến Nga và gọi vui vẻ: “Cô Nga”. Người thiếu nữ cùng vội ngửng đầu và nở nụ cười: “Anh Thanh! Anh đã về đấy à?”

+ Kỷ niệm đáng nhớ là ngày cả hai cùng nhặt hoàng lan rơi: Thanh hỏi cô Nga có còn hay đi nhặt hoàng lan rơi nữa không, Nga đáp rằng: “Vẫn nhặt đấy. Nhưng không còn ai tranh nữa.”

+ Hai người dẫn nhau xem cây hoàng lan, Thanh như thoảng ngửi thấy hương hoàng lan trên tóc Nga.

+ Trong mùi hoàng lan thoảng thoảng bay, Thanh cầm lấy tay Nga.

- Câu chuyện kết thúc trong cảnh Thanh phải trở về tỉnh và không biết bao giờ mới quay trở về thăm nhà, nhưng đã hé lộ những tiến triển trong tình cảm giữa Thanh và Nga: Thanh đã gửi nhờ chào Nga.

Học tốt bài Dưới bóng hoàng lan

Các bài học giúp bạn để học tốt bài Dưới bóng hoàng lan Ngữ văn lớp 10 hay khác: