Soạn bài Thị Mầu lên chùa trang 112, 113, 114, 115, 116, 117 ngắn nhất mà vẫn đủ ý được biên soạn bám sát sách Ngữ văn lớp 10 Chân trời sáng tạo giúp học sinh soạn văn 10 dễ dàng hơn.

Soạn bài Thị Mầu lên chùa (trang 112) - ngắn nhất Chân trời sáng tạo

* Trước khi đọc:

Câu hỏi (trang 112 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1 – Chân trời sáng tạo):

1. Bạn đã bao giờ nghe nói đến thành ngữ “Oan Thị Kính” chưa? Bạn hiểu nghĩa của thành ngữ này như thế nào?

2. Quan sát hình ảnh dưới đây trong vở chèo Quan Âm Thị Kính và dự đoán tính cách thái độ hai nhân vật.

Trả lời:

1.

- Em đã từng nghe đến thành ngữ “Oan Thị Kính”

- Theo em, thành ngữ để chỉ những nỗi oan ức, không thể nói ra bằng lời, không thể giải thích được.

2.

- Dự đoán tính cách hai nhân vật như sau:

+ Thị Mầu: Tính tình lẳng lơ, mắt nói miệng nói, tính cách táo bạo

+ Thầy sư (Thị Kính): Có chừng mực, tôn kính.

* Đọc văn bản:

1. Đọc lướt: Đọc lướt và cho biết nhân vật nào có nhiều lời thoại nhất trong đoạn trích này?

Trả lời:

- Thị Mầu là nhân vật có nhiều lời thoại nhất.

2.Tưởng tượng: Từ câu trả lời cho câu hỏi 1, bạn hình dung thế nào về sự khác biệt trong thái độ của hai nhân vật?

Trả lời:

Sự khác biệt của hai nhân vật trong đoạn trích là. Kính Tâm là người ít nói, kiệm lời, có chừng mực, không muốn tiếp tục đùa giỡn với Mầu. Còn Mầu thì nhiều lời, nói không có điểm dừng, thể hiện sự phấn khích.

3.Theo dõi: Tìm những từ ngữ miêu tả Kính Tâm trong lời thoại của Thị Mầu. Việc sử dụng những từ ngữ này cho thấy điều gì về tính cách của Thị Mầu?

Trả lời:

- Những từ ngữ miêu tả Kính Tâm trong lời thoại của Thị Mầu.

+ “Đẹp như sao băng”

+ “Cổ cao ba ngấn, lông mày nét ngang.”

=> Qua những từ ngữ miêu tả thị Mầu cho thấy Thị Mầu rất say mê trước vẻ đẹp của Kính Tâm dẫn đến những lời nói và hành động vượt quá chừng mực.

4. Theo dõi: Đoạn hát ghẹo tiểu của Thị Mầu cho thấy nhân nhân vật quan niệm như thế nào về tình yêu? Chú ý những từ ngữ, hình ảnh thể hiện quan niệm tình yêu của Thị Mầu.

Trả lời:

Có thể thấy Thị Mầu nghĩ ràng tình yêu là theo ý niệm sở thích. Mình thấy thích thì mình sẽ tiến đến. Yêu là tự do yêu nhau. Đây là quan niệm tự do cởi mở nhưng đi quá xa với quan niệm truyền thống và chuẩn mực xã hội lúc bấy giờ.

* Sau khi đọc

Nội dung chính: Đoạn trích thể hiện thành công hình ảnh Thị Mầu với tính cách lẳng lơ, buông thả, cho thấy đặc trưng của nhân vật này qua lời nói, cử chỉ và hành động đối với tiểu Kính Tâm

Trả lời câu hỏi:

Câu 1 (trang 117 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1 – Chân trời sáng tạo):

Điền vào bảng dưới đây một số câu đối thoại, độc thoại, bàng thoại của nhân vật Thị Mầu, Thị Kính và tiếng đế trong văn bản trên (làm vào vở):

Từ ngôn ngữ, giọng điệu của những lời thoại trên, bạn nhận xét như thế nào về tính cách của hai nhân vật Thị Mầu và Thị Kính?

Trả lời:

- Từ ngôn ngữ và giọng điệu trên cho thấy:

+ Thị Mầu: phóng khoáng, lẳng lơ, táo báo, không e ngại điều gì.

- Thị Kính: tôn nghiêm đúng mực

Câu 2 (trang 117 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1 – Chân trời sáng tạo):

Lời thoại của Thị Mầu cho thấy tình cảm, cảm xúc của nhân vật đã thay đổi như thế nào từ đầu đến cuối đoạn trích? Điền các từ ngữ chỉ tình cảm, cảm xúc và những lời thoại tương ứng vào sơ đồ sau (làm vào vở):

Trả lời:

Câu 3 (trang 117 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1 – Chân trời sáng tạo):

Lời thoại của Thị Mầu cho thấy nhân vật quan niệm như thế nào về tình yêu và hạnh phúc?

Trả lời:

Câu 4 (trang 117 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1 – Chân trời sáng tạo):

Trong đoạn trích Thị Mầu lên chùa, tiếng đế thể hiện quan điểm như thế nào về nhân vật Thị Mầu? Bạn có đồng tình với quan điểm đó hay không? Vì sao?

Trả lời:

- Quan điểm đánh giá Thị Mầu qua tiếng đế: Từ góc nhìn truyền thống, bảo thủ, tiếng đế đại diện cho quan điểm của một số người xem việc Thị Mầu chủ động bộc lộ tình yêu, tự quyết trong tình yêu như trong văn bản là hành động dơ bẩn, đáng chê cười thậm chí phê phán: “Dơ lắm! Mầu ơi!”.

- Theo em, nếu xét theo quan điểm truyền thống trong đoạn trích thì đây là một quan điểm hợp lý vì tính cách, hành xử của Thị Mầu không hề phù hợp với nề nếp, giao giáo của một người phụ nữ chuẩn mực trong xã hội lúc bấy giờ.

Câu 5 (trang 117 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1 – Chân trời sáng tạo):

Ứng xử của nhân vật Thị Kính thể hiện quan điểm gì của tác giả dân gian? Quan điểm đó có còn nguyên giá trị trong xã hội ngày nay không?

Trả lời:

- Cách ứng xử của nhân vật Thị Kính cho thấy nhân vật này có vẻ đẹp truyền thống theo dân gian Việt Nam: hiền dịu, hiểu lễ nghĩa, tài sắc vẹn toàn. Đây cũng là quan điểm của tác giả.

- Quan điểm này vẫn còn giá trị ở nhiều nơi, nhiều gia đình ở Việt Nam ngày nay

Câu 6 (trang 117 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1 – Chân trời sáng tạo):

Những dấu hiệu nào giúp bạn nhận biết Thị Mầu lên chùa là một văn bản chèo?

Trả lời:

- Những dấu hiệu nhận biết Thị Mầu lên chùa là một văn bản chèo:

Câu 7 (trang 117 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1 – Chân trời sáng tạo):

Trong hai nhân vật Thị Kính và Thị Mầu, nhân vật nào để lại ấn tượng sâu sắc hơn đối với bạn? Vì sao?

Trả lời:

- Trong hai nhân vật em thích nhân vật Thị Mầu. Nhân vật này đã dám đứng lên thể hiện quan điểm của mình về tình yêu và hạnh phúc. Dám đấu tranh không sợ người đời chê cười thể hiện sự mạnh mẽ, can đảm.

Để học tốt bài Thị Mầu lên chùa hay khác:

Nội dung chính bài Thị Mầu lên chùa hay nhất - Chân trời sáng tạo

Với nội dung chính bài Thị Mầu lên chùa Ngữ văn lớp 10 hay nhất bộ sách Chân trời sáng tạo sẽ giúp học sinh nắm được nội dung của tác phẩm Thị Mầu lên chùa.

Nội dung chính bài Thị Mầu lên chùa - Ngữ văn lớp 10 Chân trời sáng tạo

Sau nỗi oan khuất của bản thân. Thị Kính - nàng nghĩ thương thân xót phận đành thay dạng nam nhi, xin vào chùa đi tu, được Sư Cụ nhận lời, đặt cho hiệu là Kính Tâm.Thị Mầu con gái phú ông vốn lẳng lơ trong làng thấy Kính Tâm Tâm đẹp người tốt nết, liền tìm mọi cách dụ Kính Tâm nhưng bị cự tuyệt.

Bố cục Thị Mầu lên chùa

- Phần 1: ( từ đầu… có ai như mày không): Thị Mầu đi lên chùa

- Phần 2: (còn lại): Tính cách, đặc điểm Thị Kính

Tóm tắt Thị Mầu lên chùa

Mãng Ông có con gái là Thị Kính đến tuổi lấy chồng, song chưa gả cho ai. Thiện Sĩ, học trò, dòng dõi thi thư, đến xin làm rể. Ông bằng lòng cho họ nên vợ nên chồng. Ở nhà Thiện Sĩ chăm chỉ học bài, Thị Kính bên cạnh miệt mài vá may. Đến đêm khuya chàng mệt, ngả lưng yên giấc. Nhìn cằm chồng có chiếc râu mọc ngược, sẵn có dao bén, nàng cầm lấy, định dùng để xén nó đi. Bất ngờ Thiện Sĩ choàng tỉnh thấy thế gạt tay vợ, đứng dậy hét toáng lên thất thần. Mẹ chồng chạy vào, nghe con trai kể, tưởng là con dâu định giết chồng, bèn mắng chửi và đuổi về nhà cha mẹ đẻ. Nàng nghĩ thương thân xót phận đành thay dạng nam nhi, xin vào chùa đi tu, được Sư Cụ nhận lời, đặt cho hiệu là Kính Tâm.Thị Mầu con gái phú ông vốn lẳng lơ trong làng thấy Kính Tâm Tâm đẹp người tốt nết, liền tìm mọi cách dụ Kính Tâm nhưng bị cự tuyệt.

Tác giả - tác phẩm: Thị Mầu lên chùa

I. Tác giả văn bản Thị Mầu lên chùa

- Theo Hà Văn Cầu (chủ biên), Hà Văn Cầu – Hà Văn Trụ (biên soạn)

II. Tìm hiểu tác phẩm Thị Mầu lên chùa

1. Thể loại: Chèo

2. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác:
- Trích trong vở chèo “ Quan Âm Thị Kính”

3. Phương thức biểu đạt: tự sự

4. Tóm tắt:

Mãng Ông có con gái là Thị Kính đến tuổi lấy chồng, song chưa gả cho ai. Thiện Sĩ, học trò, dòng dõi thi thư, đến xin làm rể. Ông bằng lòng cho họ nên vợ nên chồng. Ở nhà Thiện Sĩ chăm chỉ học bài, Thị Kính bên cạnh miệt mài vá may. Đến đêm khuya chàng mệt, ngả lưng yên giấc. Nhìn cằm chồng có chiếc râu mọc ngược, sẵn có dao bén, nàng cầm lấy, định dùng để xén nó đi. Bất ngờ Thiện Sĩ choàng tỉnh thấy thế gạt tay vợ, đứng dậy hét toáng lên thất thần. Mẹ chồng chạy vào, nghe con trai kể, tưởng là con dâu định giết chồng, bèn mắng chửi và đuổi về nhà cha mẹ đẻ. Nàng nghĩ thương thân xót phận đành thay dạng nam nhi, xin vào chùa đi tu, được Sư Cụ nhận lời, đặt cho hiệu là Kính Tâm.Thị Mầu con gái phú ông vốn lẳng lơ trong làng thấy Kính Tâm Tâm đẹp người tốt nết, liền tìm mọi cách dụ Kính Tâm nhưng bị cự tuyệt.

5. Bố cục:

- Phần 1: ( từ đầu… có ai như mày không): Thị Màu đi lên chùa

- Phần 2: (còn lại): Nhân vật Thị Kính

6. Giá trị nội dung:

- Thị Mầu như đại diện cho bao nỗi khát vọng của người phụ nữ xưa. Tuy những hành động của Mầu trong chùa là điều không nên làm nhưng bởi sự hối thúc, khao khát của tình yêu mà lý trí bị lu mờ.

- Phê phán, hơn nữa, bóc trần cái đạo đức giả của đạo đức quan phong kiến.

7. Giá trị nghệ thuật:

- Xây dựng tuyến nhân vật đặc sắc với những tình huống rất đắt giá làm toát lên tính cách nổi bật của nhân vật

Để học tốt bài học Thị Mầu lên chùa lớp 10 hay khác:

Thị Mầu lên chùa - Tác giả tác phẩm (mới 2025) - Ngữ văn lớp 10 Chân trời sáng tạo

Với tác giả, tác phẩm Thị Mầu lên chùa Ngữ văn lớp 10 Chân trời sáng tạo hay nhất, chi tiết trình bày đầy đủ nội dung chính quan trọng nhất về tác phẩm Thị Mầu lên chùa gồm bố cục, tóm tắt, nội dung chính, giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật dàn ý.

Tác giả - tác phẩm: Thị Mầu lên chùa - Ngữ văn lớp 10 Chân trời sáng tạo

I. Tác giả văn bản Thị Mầu lên chùa

- Theo Hà Văn Cầu (chủ biên), Hà Văn Cầu – Hà Văn Trụ (biên soạn)

II. Tìm hiểu tác phẩm Thị Mầu lên chùa

1. Thể loại: Chèo

2. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác:
- Trích trong vở chèo “ Quan Âm Thị Kính”

3. Phương thức biểu đạt: tự sự

4. Tóm tắt:

Mãng Ông có con gái là Thị Kính đến tuổi lấy chồng, song chưa gả cho ai. Thiện Sĩ, học trò, dòng dõi thi thư, đến xin làm rể. Ông bằng lòng cho họ nên vợ nên chồng. Ở nhà Thiện Sĩ chăm chỉ học bài, Thị Kính bên cạnh miệt mài vá may. Đến đêm khuya chàng mệt, ngả lưng yên giấc. Nhìn cằm chồng có chiếc râu mọc ngược, sẵn có dao bén, nàng cầm lấy, định dùng để xén nó đi. Bất ngờ Thiện Sĩ choàng tỉnh thấy thế gạt tay vợ, đứng dậy hét toáng lên thất thần. Mẹ chồng chạy vào, nghe con trai kể, tưởng là con dâu định giết chồng, bèn mắng chửi và đuổi về nhà cha mẹ đẻ. Nàng nghĩ thương thân xót phận đành thay dạng nam nhi, xin vào chùa đi tu, được Sư Cụ nhận lời, đặt cho hiệu là Kính Tâm.Thị Mầu con gái phú ông vốn lẳng lơ trong làng thấy Kính Tâm Tâm đẹp người tốt nết, liền tìm mọi cách dụ Kính Tâm nhưng bị cự tuyệt.

5. Bố cục:

- Phần 1: ( từ đầu… có ai như mày không): Thị Màu đi lên chùa

- Phần 2: (còn lại): Nhân vật Thị Kính

6. Giá trị nội dung:

- Thị Mầu như đại diện cho bao nỗi khát vọng của người phụ nữ xưa. Tuy những hành động của Mầu trong chùa là điều không nên làm nhưng bởi sự hối thúc, khao khát của tình yêu mà lý trí bị lu mờ.

- Phê phán, hơn nữa, bóc trần cái đạo đức giả của đạo đức quan phong kiến.

7. Giá trị nghệ thuật:

- Xây dựng tuyến nhân vật đặc sắc với những tình huống rất đắt giá làm toát lên tính cách nổi bật của nhân vật

III. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Thị Mầu lên chùa

1. Hình ảnh Thị Mầu khi đến chùa

- “Mầu tôi lên chùa từ mười ba

Tôi lên chùa thấy tiểu mười ba

Thấy sư mười bốn, vãi già mười năm”

- Người ta lên chùa vào mười tư, rằm; còn Thị Mầu lên chùa mười ba.

=> Thị Mầu khác với người thường

=> Ý thơ thể hiện sự ve vãn, đùa cợt với Phật tử ở chùa

- Hành động của Thị Mầu: xông ra nắm tay chú tiểu và trêu ghẹo

=> Lẳng lơ, không đoan chính

- Sự ve vãn không có kết quả, Thị Mầu chuyển qua lời ca trong điệu hát không còn ngọt ngào với chú tiểu

- “Người đâu ở chùa này

Cổ cao ba ngấn, lông mày nét ngang

Ấy mấy thầy tiểu ơ”

=> Thể hiện rõ ý định của tán tỉnh, lả lơi, không quan tâm đến việc vào lễ Phật, khát khao yêu đương của Thị Mầu.

- “Thầy như táo rụng sân đình

Em như gái rở, đi rình của chua”

=> Người phụ nữ trong thời kì thai nghén, người đời gọi là gái rở, thường thèm của chua

- “Tuổi vừa đôi tám, chưa chồng đấy thầy tiểu ơi!

Chưa chồng đây nhá”

=> Cố tình nhấn mạnh tình trạng vẫn còn độc thân, trong trắng của mình

- “Trúc xinh trúc mọc sân đình

Em xinh em đứng một mình chẳng xinh.”

=> Ở trong câu ca dao người phụ nữ đứng một mình, dù đứng ở đâu, góc độ nào vẫn xinh;

=> Thị Mầu thì nó được biến tấu đi, nhằm ghẹo chú tiểu, ẩn ý người phụ nữ xinh đẹp cần phải có đôi có cặp mới xinh, còn đứng một mình sẽ không xinh.

- “Thầy tiểu ơi”

=> Lặp đi lặp lại nhiều lần đã bộc lộ nỗi lòng say mê, yêu thương tha thiết của Thị Mầu.

2. Nhân vật chú tiểu

- Trước những lời vẽ vãn, khiêu gợi của Thị Mầu

+ Giữ khoảng cách, tìm cách từ chối, lẩn tránh

+ Lúc nào cũng tụng kinh “Niệm Nam mô A Di Đà Phật!”

=> Đường hoàng, ngay thẳng

Học tốt bài Thị Mầu lên chùa

Các bài học giúp bạn để học tốt bài Thị Mầu lên chùa Ngữ văn lớp 10 hay khác: