Soạn bài Thị Mầu lên chùa (trang 79) - ngắn nhất Cánh diều

Soạn văn 10 (ngắn nhất) | No tags

Mục lục

Soạn bài Thị Mầu lên chùa trang 75, 76, 77, 78, 79 ngắn nhất mà vẫn đủ ý được biên soạn bám sát sách Ngữ văn lớp 10 Cánh diều giúp học sinh soạn văn 10 dễ dàng hơn.

Soạn bài Thị Mầu lên chùa (trang 79) - ngắn nhất Cánh diều

1. Chuẩn bị

Yêu cầu (trang 75 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1 – Cánh diều):

Hình ảnh gợi cho em suy nghĩ Thị Mầu là một cô gái xinh đẹp, khéo léo, tài hoa.

2. Đọc hiểu

* Nội dung chính:

Đoạn trích “Thị Mầu lên chùa” kể về cuộc đối thoại giữa Thị Mầu và sư thầy Tiểu Kính. Vì đem lòng say mê nhan sắc Tiểu Kính, Thị Mầu thường xuyên lên chùa để kiếm cớ được gặp gỡ và trò chuyện cùng Tiểu Kính. Đáp lại tình cảm của Thị Mầu, Tiểu Kính tỏ ra nghiêm túc, đối đáp bằng những lời dạy Đạo Phật. 

Soạn bài Thị Mầu lên chùa | Ngắn nhất Soạn văn 10 Cánh diều

* Trả lời câu hỏi giữa bài:

Câu 1 (trang 75 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1 – Cánh diều):

- Chỉ dẫn sân khấu: Thị Mầu (ra nói, đế, hát, xưng danh, hát ghẹo tiểu, nói, Tiểu Kinh bỏ chạy, nấp, xông ra, nắm tay tiểu kính, Tiểu Kính bỏ chạy, hát, hạ); Tiểu Kính (tụng kinh, ra, nói).

- Hành động: Thị Mầu (xông ra nắm tay chú tiểu); Tiểu Kính (giữ khoảng cách, tìm cách từ chối, lẩn tránh).

- Ngôn ngữ: Thị Mầu (lẳng lơ, ghẹo chú tiểu); Tiểu Kính (lúc nào cũng tụng kinh).

Câu 2 (trang 76 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1 – Cánh diều):

- Người ta lên chùa vào ngày 14, 15, Thị Mầu lên từ 13

Câu 3 (trang 76 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1 – Cánh diều):

Thị Mầu nhấn mạnh “tuổi vừa đôi tám, chưa chồng đấy thầy tiểu ơi! Chưa chồng đấy nhá!”

Câu 4 (trang 77 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1 – Cánh diều):

- Thị Mầu không quan tâm đến việc lễ Phật mà chỉ chú ý đến Tiểu Kính

- Ngôn ngữ: “Người đâu mà đẹp như sao băng thế nhỉ?”

Câu 5 (trang 77 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1 – Cánh diều):

So sánh “Thầy như táo rụng sân đình / Em như gái rở đi rình của chua”

- Cây táo mọc ở đình thường cao, sau mùa xuân chín rụng, ít được chăm sóc nên thường có vị chua chát.

- Con người phụ nữ nghén, người đời gọi là “gái dở”, thường thèm của chua.

=> Nhằm nhấn mạnh khao khát muốn có được Tiểu Kính.

Câu 6 (trang 78 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1 – Cánh diều):

- Những câu hát trong phần này tập trung thể hiện nỗi lòng, niềm khát khao yêu đương, hạnh phúc của Thị Mầu nhưng lại bị chú tiểu ngó lơ, không quan tâm.

- Câu ca dao: so sánh hình dáng cây trúc với người phụ nữ Việt Nam, dù ở góc độ nào thì vẫn xinh. Còn câu "Trúc xinh [...] chẳng xinh!" lại thể hiện người phụ nữ sẽ đẹp hơn khi có đôi có cặp, còn khi đứng một mình thì không xinh.

Câu 7 (trang 79 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1 – Cánh diều):

- Chỉ dẫn sân khấu: Thị Mầu (ra nói, đế, hát, xưng danh, hát ghẹo tiểu, nói, Tiểu Kinh bỏ chạy, nấp, xông ra, nắm tay tiểu kính, Tiểu Kính bỏ chạy, hát, hạ); Tiểu Kính (tụng kinh, ra, nói).

=> Giúp người đọc dễ dàng hình dung hành động, giọng điệu của nhân vật

* Trả lời câu hỏi cuối bài:

Câu 1 (trang 79 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1 – Cánh diều):

- Ngôn ngữ: lả lơi, nịnh hót: “Người đâu mà đẹp như sao băng thế nhỉ?”

- Hành động: nắm tay tiểu kính, đòi quét chùa thay tiểu kính

- Tiếng gọi “thầy tiểu ơi” lặp lại nhiều lần nhằm nhấn mạnh sự say mê, tình cảm tha thiết của Thị Mầu đối với Tiểu Kính

Câu 2 (trang 79 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1 – Cánh diều):

Tiểu Kính là một người ngay thẳng, nhẫn nại, tin theo Phật pháp, giữ đạo

Câu 3 (trang 79 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1 – Cánh diều):

- Có đồng tình.

- Vì việc Thị Mầu có tình cảm với chú tiểu đã là một việc làm không phù hợp với đạo lý. Do đó, lời nói đế của dân gian như một cách để phê phán tình yêu say mê đến mù quáng của Thị Mầu.

Câu 4 (trang 79 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1 – Cánh diều):

          Thị Mầu trong “Quan Âm Thị Kính” là một cô gái xinh đẹp, lả lơi, quyến rũ. Dù biết Tiểu Kính là người đã xuất gia nhưng Thị Mầu luôn tìm cách để làm quen, để được gần gũi với chú tiểu. Mầu khen Tiểu Kính “đẹp như sao băng”, mời thầy tiểu ăn trầu, còn mình thì gõ mõ. Dù Tiểu Kính đã nhiều lần từ chối như Thị Mầu vẫn không bỏ cuộc mà vẫn luôn tìm cách để nói chuyện, liên tục gọi “thầy tiểu ơi” đầy dịu dàng, tha thiết. Qua đó, chúng ta có thể thấy Thị Mầu tuy lẳng lơ, không nghiêm túc nhưng lại là một người phụ nữ tự chủ trong tình yêu. Nàng bất chấp mọi lễ giáo phong kiến để theo đuổi hạnh phúc của cá nhân mình. Đó là thái độ sống mà ít người phụ nữ có được trong xã hội thời bấy giờ.

Câu 5 (trang 79 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1 – Cánh diều):

- Hồn bướm mơ tiên – Khái Hưng

- Này em Thị Mầu – Ngân Vịnh

Để học tốt bài Thị Mầu lên chùa hay khác:

Nội dung chính bài Thị Mầu lên chùa hay nhất - Cánh diều

Với nội dung chính bài Thị Mầu lên chùa Ngữ văn lớp 10 hay nhất bộ sách Cánh diều sẽ giúp học sinh nắm được nội dung của tác phẩm Thị Mầu lên chùa.

Nội dung chính bài Thị Mầu lên chùa - Ngữ văn lớp 10 Cánh diều

Đoạn trích thuật lại sự việc Thị Mầu lên chùa để tán tình, trêu đùa với Tiểu Kính với thái độ trơ trẽn điệu bộ lẳng lơ. Tuy nhiên Tiểu Kính vẫn liêm chính, không quan tâm và giữ khoảng cách với Thị Mầu.

Bố cục Thị Mầu lên chùa

- Phần 1: từ đầu đến “có ai như mày không”: Thị Mầu khi đi lên chùa

- Phần 2: Còn lại: Nhân vật Tiểu Kính

Tóm tắt Thị Mầu lên chùa

Mãng Ông có con gái là Thị Kính đến tuổi lấy chồng, song chưa gả cho ai. Thiện Sĩ, học trò, dòng dõi thi thư, đến xin làm rể. Ông bằng lòng cho họ nên vợ nên chồng. Ở nhà Thiện Sĩ chăm chỉ học bài, Thị Kính bên cạnh miệt mài vá may. Đến đêm khuya chàng mệt, ngả lưng yên giấc. Nhìn cằm chồng có chiếc râu mọc ngược, sẵn có dao bén, nàng cầm lấy, định dùng để xén nó đi. Bất ngờ Thiện Sĩ choàng tỉnh thấy thế gạt tay vợ, đứng dậy hét toáng lên thất thần. Mẹ chồng chạy vào, nghe con trai kể, tưởng là con dâu định giết chồng, bèn mắng chửi và đuổi về nhà cha mẹ đẻ. Nàng nghĩ thương thân xót phận đành thay dạng nam nhi, xin vào chùa đi tu, được Sư Cụ nhận lời, đặt cho hiệu là Kính Tâm.Thị Mầu con gái phú ông vốn lẳng lơ trong làng thấy Kính Tâm Tâm đẹp người tốt nết, liền tìm mọi cách dụ Kính Tâm nhưng bị cự tuyệt.

Tóm tắt Thị Mầu lên chùa hay, ngắn nhất | Ngữ văn lớp 10 Cánh diều

Tác giả - tác phẩm: Thị Mầu lên chùa

I. Tìm hiểu tác phẩm Thị Mầu lên chùa

1. Thể loại: Chèo 

2. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác:

 - Trích trong vở chèo “ Quan Âm Thị Kính”

Thị Mầu lên chùa | Ngữ văn lớp 10 Cánh diều

3. Phương thức biểu đạt : tự sự

4. Tóm tắt: 

Mãng Ông có con gái là Thị Kính đến tuổi lấy chồng, song chưa gả cho ai. Thiện Sĩ, học trò, dòng dõi thi thư, đến xin làm rể. Ông bằng lòng cho họ nên vợ nên chồng. Ở nhà Thiện Sĩ chăm chỉ học bài, Thị Kính bên cạnh miệt mài vá may. Đến đêm khuya chàng mệt, ngả lưng yên giấc. Nhìn cằm chồng có chiếc râu mọc ngược, sẵn có dao bén, nàng cầm lấy, định dùng để xén nó đi. Bất ngờ Thiện Sĩ choàng tỉnh thấy thế gạt tay vợ, đứng dậy hét toáng lên thất thần. Mẹ chồng chạy vào, nghe con trai kể, tưởng là con dâu định giết chồng, bèn mắng chửi và đuổi về nhà cha mẹ đẻ. Nàng nghĩ thương thân xót phận đành thay dạng nam nhi, xin vào chùa đi tu, được Sư Cụ nhận lời, đặt cho hiệu là Kính Tâm.Thị Mầu con gái phú ông vốn lẳng lơ trong làng thấy Kính Tâm Tâm đẹp người tốt nết, liền tìm mọi cách dụ Kính Tâm nhưng bị cự tuyệt. 

5. Bố cục: 

Phần 1: từ đầu đến “ có ai như mày không”: Thị Màu khi đi lên chùa

Phần 2: Còn lại: Nhân vật Tiểu Kính

6. Giá trị nội dung: 

- Thị Mầu như đại diện cho bao nỗi khát vọng của người phụ nữ xưa. Tuy những hành động của Mầu trong chùa là điều không nên làm nhưng bởi sự hối thúc, khao khát của tình yêu mà lý trí bị lu mờ.

- Phê phán, hơn nữa, bóc trần cái đạo đức giả của đạo đức quan phong kiến.

7. Giá trị nghệ thuật: 

- Xây dựng tuyến nhân vật đặc sắc với những tình huống rất đắt giá làm toát lên tính cách nổi bật của nhân vật 

II. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Thị Mầu lên chùa

1. Hình ảnh Thị Mầu khi đến chùa 

- “Mầu tôi lên chùa từ mười ba

Tôi lên chùa thấy tiểu mười ba

Thấy sư mười bốn, vãi già mười năm”

- Người ta lên chùa vào mười tư, rằm; còn Thị Mầu lên chùa mười ba.

=> Thị Màu khác với người thường 

=> Ý thơ thể hiện sự ve vãn, đùa cợt với Phật tử ở chùa 

- Hành động của Thị Mầu: xông ra nắm tay chú tiểu và trêu ghẹo

=> Lẳng lơ, không đoan chính

- Sự ve vãn không có kết quả, Thị Mầu chuyển qua lời ca trong điệu hát không còn ngọt ngào với chú tiểu

- “Người đâu ở chùa này

Cổ cao ba ngấn, lông mày nét ngang

Ấy mấy thầy tiểu ơ”

=> Thể hiện rõ ý định của tán tỉnh, lả lơi, không quan tâm đến việc vào lễ Phật, khát khao yêu đương của Thị Mầu.

- “Thầy như táo rụng sân đình

Em như gái rở, đi rình của chua”

=> Người phụ nữ  trong thời kì thai nghén, người đời gọi là gái rở, thường thèm của chua

- “Tuổi vừa đôi tám, chưa chồng đấy thầy tiểu ơi!

Chưa chồng đây nhá”

=> Cố tình nhấn mạnh tình trạng vẫn còn độc thân, trong trắng của mình

- “Trúc xinh trúc mọc sân đình

Em xinh em đứng một mình chẳng xinh.”

=> Ở trong câu ca dao người phụ nữ đứng một mình, dù đứng ở đâu, góc độ nào vẫn xinh;

=> Thị Mầu thì nó được biến tấu đi, nhằm ghẹo chú tiểu, ẩn ý người phụ nữ xinh đẹp cần phải có đôi có cặp mới xinh, còn đứng một mình sẽ không xinh.

- “Thầy tiểu ơi”

=>  Lặp đi lặp lại nhiều lần đã bộc lộ nỗi lòng say mê, yêu thương tha thiết của Thị Mầu.

2. Nhân vật chú tiểu

- Trước những lời vẽ vãn, khiêu gợi của Thị Mầu

+ Giữ khoảng cách, tìm cách từ chối, lẩn tránh

+ Lúc nào cũng tụng kinh “Niệm Nam mô A Di Đà Phật!”

=> Đường hoàng, ngay thẳng 

Để học tốt bài học Thị Mầu lên chùa lớp 10 hay khác:

Thị Mầu lên chùa - Tác giả tác phẩm (mới 2025) - Ngữ văn lớp 10 Cánh diều

Với tác giả, tác phẩm Thị Mầu lên chùa Ngữ văn lớp 10 Cánh diều hay nhất, chi tiết trình bày đầy đủ nội dung chính quan trọng nhất về tác phẩm Thị Mầu lên chùa gồm bố cục, tóm tắt, nội dung chính, giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật, dàn ý, ....

Tác giả - tác phẩm: Thị Mầu lên chùa - Ngữ văn lớp 10 Cánh diều

I. Tìm hiểu tác phẩm Thị Mầu lên chùa

1. Thể loại: Chèo 

2. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác:

 - Trích trong vở chèo “ Quan Âm Thị Kính”

Thị Mầu lên chùa - Tác giả tác phẩm (mới 2025) | Ngữ văn lớp 10 Cánh diều

3. Phương thức biểu đạt : tự sự

4. Tóm tắt: 

Mãng Ông có con gái là Thị Kính đến tuổi lấy chồng, song chưa gả cho ai. Thiện Sĩ, học trò, dòng dõi thi thư, đến xin làm rể. Ông bằng lòng cho họ nên vợ nên chồng. Ở nhà Thiện Sĩ chăm chỉ học bài, Thị Kính bên cạnh miệt mài vá may. Đến đêm khuya chàng mệt, ngả lưng yên giấc. Nhìn cằm chồng có chiếc râu mọc ngược, sẵn có dao bén, nàng cầm lấy, định dùng để xén nó đi. Bất ngờ Thiện Sĩ choàng tỉnh thấy thế gạt tay vợ, đứng dậy hét toáng lên thất thần. Mẹ chồng chạy vào, nghe con trai kể, tưởng là con dâu định giết chồng, bèn mắng chửi và đuổi về nhà cha mẹ đẻ. Nàng nghĩ thương thân xót phận đành thay dạng nam nhi, xin vào chùa đi tu, được Sư Cụ nhận lời, đặt cho hiệu là Kính Tâm.Thị Mầu con gái phú ông vốn lẳng lơ trong làng thấy Kính Tâm Tâm đẹp người tốt nết, liền tìm mọi cách dụ Kính Tâm nhưng bị cự tuyệt. 

5. Bố cục: 

Phần 1: từ đầu đến “ có ai như mày không”: Thị Màu khi đi lên chùa

Phần 2: Còn lại: Nhân vật Tiểu Kính

6. Giá trị nội dung: 

- Thị Mầu như đại diện cho bao nỗi khát vọng của người phụ nữ xưa. Tuy những hành động của Mầu trong chùa là điều không nên làm nhưng bởi sự hối thúc, khao khát của tình yêu mà lý trí bị lu mờ.

- Phê phán, hơn nữa, bóc trần cái đạo đức giả của đạo đức quan phong kiến.

7. Giá trị nghệ thuật: 

- Xây dựng tuyến nhân vật đặc sắc với những tình huống rất đắt giá làm toát lên tính cách nổi bật của nhân vật 

II. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Thị Mầu lên chùa

1. Hình ảnh Thị Mầu khi đến chùa 

- “Mầu tôi lên chùa từ mười ba

Tôi lên chùa thấy tiểu mười ba

Thấy sư mười bốn, vãi già mười năm”

- Người ta lên chùa vào mười tư, rằm; còn Thị Mầu lên chùa mười ba.

=> Thị Màu khác với người thường 

=> Ý thơ thể hiện sự ve vãn, đùa cợt với Phật tử ở chùa 

- Hành động của Thị Mầu: xông ra nắm tay chú tiểu và trêu ghẹo

=> Lẳng lơ, không đoan chính

- Sự ve vãn không có kết quả, Thị Mầu chuyển qua lời ca trong điệu hát không còn ngọt ngào với chú tiểu

- “Người đâu ở chùa này

Cổ cao ba ngấn, lông mày nét ngang

Ấy mấy thầy tiểu ơ”

=> Thể hiện rõ ý định của tán tỉnh, lả lơi, không quan tâm đến việc vào lễ Phật, khát khao yêu đương của Thị Mầu.

- “Thầy như táo rụng sân đình

Em như gái rở, đi rình của chua”

=> Người phụ nữ  trong thời kì thai nghén, người đời gọi là gái rở, thường thèm của chua

- “Tuổi vừa đôi tám, chưa chồng đấy thầy tiểu ơi!

Chưa chồng đây nhá”

=> Cố tình nhấn mạnh tình trạng vẫn còn độc thân, trong trắng của mình

- “Trúc xinh trúc mọc sân đình

Em xinh em đứng một mình chẳng xinh.”

=> Ở trong câu ca dao người phụ nữ đứng một mình, dù đứng ở đâu, góc độ nào vẫn xinh;

=> Thị Mầu thì nó được biến tấu đi, nhằm ghẹo chú tiểu, ẩn ý người phụ nữ xinh đẹp cần phải có đôi có cặp mới xinh, còn đứng một mình sẽ không xinh.

- “Thầy tiểu ơi”

=>  Lặp đi lặp lại nhiều lần đã bộc lộ nỗi lòng say mê, yêu thương tha thiết của Thị Mầu.

2. Nhân vật chú tiểu

- Trước những lời vẽ vãn, khiêu gợi của Thị Mầu

+ Giữ khoảng cách, tìm cách từ chối, lẩn tránh

+ Lúc nào cũng tụng kinh “Niệm Nam mô A Di Đà Phật!”

=> Đường hoàng, ngay thẳng 

Học tốt bài Thị Mầu lên chùa

Các bài học giúp bạn để học tốt bài Thị Mầu lên chùa Ngữ văn lớp 10 hay khác: